गधा पुराण~ (हिन्दी साहित्यमा चर्चित कथा)

एकदिन मुल्ला नसीरुद्दीनलाई बसी बसी यो विचार आएछ कि, जसरी म बिहान बेलुका छतमा बसेर वरिपरिका मनोरम दृश्यहरू हेरेर आनन्द लिन्छु, यसको हक मेरो प्यारो गधालाई पनि हुनुपर्छ । अर्को दिन बिहान मुल्ला जी गधालाई छतमा चढाउन तयार भए । गधाको लागि एक समस्या थियो, उ सिँढीमा खुट्टा राख्न सम्म तयार थिएन। धेरै मेहनत, लाड प्यार, धक्का मुक्की, तानतुन आदि गरेर मुल्ला जीले गधालाई छतमा उभ्याएर नै छाडे । अब गधा त गधा नै थियो । उसले त्यो उचाईको महत्व नबुझेर छतमा पनि शिर झुकाएर चुपचाप उभिई रह्यो । केही समय पछि मुल्ला जीलाई लाग्यो कि त्यो गधालाई छतबाट देखिने मनोरम दृश्यहरूमा कुनै रुचि नै छैन भने उसलाई तल झार्नु पर्यो । जब गधालाई झर्न भने तर उ आफ्नो ठाउँबाट टसमस भएन । मुल्ला जीले हरेक तरिका अपनाएर प्रयास गरे तर गधालाई हल्लाउन सम्म सकेनन् । थाकेर हार मान्दै मुल्ला जी गधालाई त्यै छोडेर तल आए । तर केही समयपछि माथिबाट अचम्मको आवाज आउन लाग्यो कि कोही केही तोड्फोड गर्दैछ । मुल्ला जी जब दौडदै माथि पुगेर हेर्दा त उनको प्यारो गधाले त दुई लात्तीले उनको छानो भत्काउँदै छ । छत कमजोर थियो, कतै पुरै भत्किने हो कि भन्ने डरले मुल्ला जीले गधालाई लखेट्न लागेका थिएँ उसले जोर लात्ती हानेर मुल्ला जीलाई नै छतबाट तल झार्यो ।

जब सम्म मुल्ला जीलाई उठेर आफू समेटिन समय लाग्यो त्यो बेला सम्म त गधा पनि छत तोडेर तल झरिसकेको थियो ।

मुल्ला नसीरुद्दीन ने इस हादसे पर काफी दिमाग लड़ाया और इस नतीजे पर पहुंचे कि कभी भी गधे को ऊँचे मकाम पर नहीं ले जाना चाहिए ! ऐसा करने पर वह उसी जगह को बर्बाद करता है ! ले जाने वाले को भी लतिया कर गिरा देता है और सबसे बड़ी बात खुद भी सर के बल नीचे आ गिरता है। यानी दान, ज्ञान, स्थान और सम्मान सुयोग्य पात्र को ही देना चाहिए।

लेख्नेलाई फूलको माला पढ्नेलाई सुनको माला

यो कथा वैकुण्ठै जाला

भन्ने बेलामा खुरु खुरु आउला ।